نقش مدل ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی در پیش بینی علائم اختلال های طبقه افسردگی بر مبنای dsm-5

مدل های مختلفی در زمینه ی ارتباط بین شخصیت و اختلال های روانی از جمله افسردگی مطرح شده اند. اخیراً، مدلی تحت عنوان مدل ترکیبی سرشت عاطفی و هیجانی (afect) بر مبنای جنبه های زیستی شخصیت با دارا بودن کاربردهای بالینی، روانی- زیستی و درمانی برای اختلال های روانی بنا گردیده است. در این مدل، ویژگی های هیجانی به عنوان سیستمی مرکب از خشم، اراده، بازداری، حساسیت، مقابله و کنترل عمل می کنند که ترکیب این ابعاد، 12 بعد عاطفی افسردگی، اضطراب، بی تفاوتی، سرحالی، هیجان زدگی، وسواسی، تغییرپذیری، ملالت، ادواری-خویی، بازداری زدایی، تحریک پذیری و سرخوشی را به وجود می آورد. با توجه به این که مطالعاتی در زمینه ی مدل مطرح شده در ایران صورت نگرفته است، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی پرسشنامه ی طرح ریزی شده برای ارزیابی ابعاد هیجانی و عاطفی afect و در ادامه، ارزیابی توان این مدل در پیش بینی علائم اختلال-های افسردگی اساسی، افسرده خویی و اختلال ملال پیش از قاعدگی انجام گرفت. جامعه ی آماری پژوهش حاضر کلیه ی دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بودند که از جامعه ی فوق، نمونه ای شامل 400 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای طبقه ای از بین کلیه ی دانشکده های دانشگاه مذکور انتخاب شدند. داده های مطالعه ی حاضر با استفاده از afects، مقیاس افسردگی آرکانساس، مقیاس درجه بندی افسرده خویی کرنل و پرسشنامه ی غربالگری علائم قبل از قاعدگی گردآوری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. بررسی ساختار عاملی مقیاس afect نشان داد که این مقیاس از قابلیت خوبی برای شناسایی ابعاد هیجانی و عاطفی شخصیت در دانشجویان برخوردار می باشد و یافته ها نشانگر قابل قبول بودن مولفه های روان-سنجی آن بودند. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان داد که بین ابعاد هیجانی، به استثنای هیجان ترس، و ابعاد عاطفی afect، به جز سرخوشی، و اختلال افسردگی اساسی، افسرده خویی و اختلال ملال پیش از قاعدگی رابطه ی معنادار وجود دارد. در ادامه، نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیون چندمتغیره حاکی از آن بود که این مدل توان تبین علائم سه اختلال مذکور را دارد. شایان ذکر است که مدل معادلات ساختاری هر کدام از این اختلال ها علاوه بر ابعاد به دست آمده در آزمون رگرسیون، ابعاد معنادار دیگری را نیز نشان داد. این یافته ها تلویحات نظری و عملی برای مداخلات بالینی به همراه دارد که برای درمانگران قابل توجه می باشد.